Hiç dalgaların gücünü fark ettiniz mi? Sahilde oturup denizi
izlerken, dalgaların sahile vurduğunda ne kadar güçlü olduğunu
düşündünüz mü?
Son yıllarda özellikle denize kıyısı olan ülkeler dalga enerjisinin
muazzam potansiyelini fark etmeye başladı. Türkiye de bu ülkelerden biri
olabilir. Gelin hem dünyadaki gelişmelere hem de Türkiye için
fırsatlara yakından bakalım…
Dalga enerjisi nedir, nasıl çalışır?
Dalga enerjisini anlamak için bir şamandırayı gözünüzde canlandırın.
Deniz yüzeyinde yüzen bu şamandıra, dalgaların etkisiyle yukarı ve aşağı
hareket eder. Bu hareket özel olarak tasarlanmış jeneratörler
aracılığıyla enerjiye dönüştürülür. Aslında bu kadar basit bir sistem,
yenilenebilir enerji üretiminin en sofistike çözümlerinden biri haline
geliyor.
Dalga enerjisinin en güzel yanı gece gündüz ya da yaz kış durmaksızın
enerji üretebiliyor olması. Güneş enerjisi gibi güneşe, rüzgar enerjisi
gibi rüzgara bağlı değil. Dalga varsa enerji de var. Özellikle Türkiye
gibi üç tarafı denizlerle çevrili bir ülkede bu enerji kaynağından
yararlanmak çok cazip hale geliyor.
Türkiye için de büyük fırsat
Peki Türkiye bu konuda nerede? Ülkemiz Karadeniz’den Ege’ye,
Akdeniz’den Marmara’ya kadar geniş bir kıyı şeridine sahip. Özellikle
Ege ve Akdeniz’in dalga yoğunluğu, bu enerji türü için harika fırsatlar
sunuyor.
Dünyada bu konuda öne çıkan ülkelere baktığımızda, İskoçya ve
Portekiz gibi örnekler öne çıkıyor. İskoçya, dalga enerjisi konusunda
yaptığı yatırımlarla dünya lideri olurken, Portekiz’in kıyı şeridine
kurduğu dalga enerjisi santralleri yıllık enerji ihtiyacının önemli bir
kısmını karşılıyor.
Türkiye neden bu potansiyeli değerlendirmesin? Örneğin, Ege
sahilindeki İzmir’de kurulan bir dalga enerjisi sistemi, belki de şehrin
büyük bir kısmının enerji ihtiyacını karşılayabilir. İzmir’de denizin
kıyıya vurduğu kuvvetli dalgalar, sürekli bir enerji kaynağına
dönüşebilir. Aynı şekilde Antalya’nın kıyı şeridi,
turistlerin güneşin tadını çıkardığı yerlerde dalgalardan enerji
üretmeye başlayabilir. Dalgalar hem doğayı koruyarak enerji sağlar hem
de sürdürülebilir bir geleceğe katkıda bulunur.
Bilimsel olarak harika, Ekonomik olarak mantıklı!
Dalgalar sadece enerji değil ekonomiye de katkı sağlayabilir. Türkiye
enerji ithalatına büyük paralar harcıyor. Özellikle doğalgaz ve petrol
gibi dışa bağımlı enerji kaynakları hem ekonomik anlamda büyük yük
getiriyor hem de çevresel sorunları beraberinde getiriyor. Dalga
enerjisi ise tamamen doğal ve çevreye zarar vermeyen bir çözüm sunuyor.
Zira bir dalga enerjisi santrali kurulduğunda onlarca yıl boyunca
kesintisiz enerji üretebilecek potansiyele sahip oluyor.
Bilimsel anlamda da dalga enerjisi çok özel çünkü dalgaların taşıdığı
kinetik enerji çok yüksek bir enerji yoğunluğuna sahip. Güneş
enerjisinden çok daha küçük bir alanda çok daha fazla enerji
üretilebilir. Yani kıyı şeridindeki birkaç kilometrelik bir dalga
enerjisi sistemi belki de büyük bir güneş tarlasından daha fazla enerji
sağlayabilir.
Türkiye için ne kadar enerji üretebiliriz?
Bahsettiğimiz gibi Türkiye’nin kıyılarında kullanılacak dalga
enerjisi potansiyeli oldukça büyük. Araştırmalar, Türkiye’nin sadece Ege
ve Akdeniz kıyılarında kurulan dalga enerji sistemlerinin yıllık enerji
üretiminin 20 terawatt-saat (TWh) seviyelerine ulaşabileceğini
gösteriyor.
Bu enerji tek başına ülkemizin yıllık enerji tüketiminin önemli bir
bölümünü karşılayabilir. Üstelik bu sadece dalgalardan elde edilen
enerji. Karadeniz gibi diğer kıyılar da bu potansiyele eklendiğinde
Türkiye’nin enerji bağımlılığı ciddi şekilde azalabilir.
Yani dalga enerjisi artık sadece bilim kurgu filmlerinde göreceğimiz
bir teknoloji değil. Bugün dünyada gerçek projeler hayata geçiyor ve
Türkiye de geç kalmadan bu alanda harekete geçebilir. Çünkü enerji
üretiminde sürdürülebilirlik ve yenilenebilir kaynaklara geçiş hem
çevresel hem de ekonomik anlamda büyük avantajlar sunuyor. Bu teknoloji
de Türkiye’nin enerji geleceğinde önemli bir yer tutabilir. Hatta belki
gelecekte tüm denizlerimizde görebiliriz.
Not: Türkiye’de bu konuda ilk adımların geçtiğimiz
yıllarda atıldığını belirtelim. Dünyanın en büyük dalga enerji
santrallerinden birinin ülkemizde kurulabilir. Gelecek sandığımızdan
daha yakın…
