Ton balıkları, çok hızlı hareket etmeleriyle ve kendinden küçük balıkları avlamalarıyla bilinir. Ancak bu canlıların, bizi bir miktar endişelendiren bir özelliği vardır. O da yüksek oranda cıva içermeleri.
“Peki ton balıkları eğer cıva içeriyorsa onların etlerini yememiz riskli mi?” “Ya da bu cıva miktarı ne kadar ile sınırlı?” “Yani bu noktada kaygılanmalı mıyız?”Gelin, bu soruları cevaplayalım.
Ton balığı, diğer deniz ürünleriyle karşılaştırıldığında nispeten daha yüksek cıva seviyelerine sahiptir.
Öyle ki Gıda ve İlaç Dairesi’nin (FDA) tahminlerine göre ton balıkları, ortalama olarak milyonda 0,126 ila 0,689 parça cıva içerir. Ayrıca bazı ton balıkları türleri, diğerlerine göre bu maddeye daha da fazla sahiptir.
Örneğin beyaz ton balığı olarak da bilinen konserve albacore ton balığı, skipjack veya yellowfin gibi konserve light ton balıklarından yaklaşık 3 kat daha fazla cıva içerir.
Yine ton balıkları dışında bazı köpek balıkları, kılıç balıkları, marlin ve uskumru gibi üst düzey avcıların cıva içermesinin nedeni biyolojik birikim ismi verilen bir süreçtir.
İnorganik cıva, endüstriyel kirlilik yoluyla doğal ortama girer ve deniz ekosistemindeki mikroorganizmalar tarafından, organik formlu metil cıvaya dönüştürülür.
Ayrıca küçük seviyelerdeki metil cıva, tortularda ve bazı sulak alanlarda bakteriler tarafından doğal olarak da oluşabilir. Devamında bu kimyasal, küçük su organizmaları tarafından tüketilir ve sonrasında besin zincirindeki büyük avcılar tarafından tüketilir.
Cıva öylesine hızlı emilen bir maddedir ki besin zincirinin her bir üst kademesinde daha fazla metal birikimine sebep olur. Aynı şekilde cıva veya metil cıva, çevrede o kadar bol miktarda bulunur ki okyanusun ortasındaki ton balıklarında bile bu maddeye rastlamak mümkün olur.
Öte yandan uzun süre yüksek miktarlarda cıva tüketimi, nörolojik problemlere sebep olabilir.
Çevre Koruma Ajansı’na göre ise metil cıva zehirlenmesinin belirtileri arasında; görme sorunları, ellerde ayaklarda veya ağızda karıncalanma hissi, hareketlerin koordinasyonunda eksiklik, kas güçsüzlüğü, konuşma ve işitme bozuklukları yer alır.
Fakat cıva zehirlenmesi konusunda endişelenmeye başlamak için ton balığını, uzun bir süre ve bol miktarda tüketmek gerekir. Örneğin FDA yönergelerine göre yetişkinler, her haftanın 2 veya 3 günü bir porsiyon konserve ton balığı tüketebilir. Ancak fazlası, istenmeyen sağlık sıkıntılarına yol açabilir.
Özetle başta ton balıkları olmak üzere farklı türlerdeki balıklar, cıva içerir. Bu balıkların tüketimi noktasında da dikkatli olmak sağlık açısından büyük önem taşır.
Kaynaklar: BBC, IFL Science
