Hah, işte buradaki “işkence”, gerçekten de koşu bandıyla bağlantılı çünkü ortaya çıkış amacı, mahkûmlara işkenceymiş! Gelin, bu spor aletinin karanlık geçmişini birlikte keşfedelim!
Spor salonuna gidenler bilir; genelde egzersizler, koşu bandına çıkıp koşarak başlar. Bir süre sonra gerçekten yorulmaya başlanır ve içten içe “Bitsin artık bu işkence…” denir.
Koşu bandının geçmişinin neye dayandığını öğrenince spor salonlarında gördüğünüz bu cihazlara olan bakış açınızı tamamıyla değiştirecek…
Koşu bandı, 1818 yılında çok farklı bir amaç için icat edildi.
İngiliz Mühendis Sir William Cubitt tarafından icat edilen koşu bandının amacı, mahkûmları üstüne çıkarıp sürekli yürümelerini ve koşmalarını sağlamaktı.
Bu sırada azımsanmayacak derecede enerji üretiliyordu ve bu enerji; su pompalanmasında, maden havalandırmasında ya da buğday öğütülmesinde kullanılıyordu. Yani mahkûmları bir nevi makineleştirmişlerdi.
Bu insanlık dışı yöntem, herkese çok mantıklı gelmişti.
Hapishane mahkûmlarının koşu bandıyla topluma adapte ettirildiği (Bu şekilde nasıl bir adapte oluyor anlamış değiliz…) iddia ediliyordu. Aynı zamanda değirmen taşı çevirme işini de bedavaya getiriyorlardı. Napolyon Savaşları sonrası ekonomisi iyice çöken İngiltere için de olumlu bir gelişme olarak görülüyordu.
Ekonomi için gayet olumlu olan bu ‘işkence’, elbette mahkûmlar için tam tersi yöndeydi. Bir mahkûm, gününün ortalama 6 saatini bu tekerleklerin üzerinde yürüyerek ya da koşarak geçiriyordu.
Kafanızda canlanması için biraz daha açıklayacak olursak; 14 bin basamaklı bir merdivene tırmanmaya eş değerdi. Bu da 1524 ila 4267 metre tırmanmaya eş değer bir efor harcanması anlamına geliyordu. 4267 metre, aşağı yukarı Everest Dağı’nın yarı noktası ve bunu haftanın beş günü, çok az beslenerek yaptığınızı düşünürseniz nasıl bir işkence olduğunu anlayabilirsiniz…
Cubitt’in bu icadı İngiltere’den ABD’ye kadar uzandı.
İngiltere’de 50’den fazla hapishanede kullanılan bu yöntem, artık ABD’de de hatırı sayılır sayıda hapishaneye geçmişti. Mahkûmlar bu işkence sebebiyle düzgün beslenememeye başlamışlar, vücutlarında oluşan kırgınlık ve sakatlık nedeniyle iyice bitap düşmüşlerdi.
19. yüzyılın sonuna kadar ceza olarak kullanılan bu yöntem, 1898 yılında çıkan hapishaneler yönetmeliği ile canice bir işkence olduğuna karar verilerek nihayet durduruldu.
Kim derdi ki yıllar sonra bu yöntem ABD tarafından patentlendirilecek ve farklı yöntemlerde kullanılacak?
1911 yılında ABD’de patentlendirilen koşu bandı, 1952 yılına geldiğimizde günümüzdeki formuna büründü. 1970’li yollarda ABD’de başlayan ‘koşu ve sağlıklı yaşam çılgınlığı’ koşu bandının tekrar ortaya çıkmasını sağladı ve insanlar, evlerine kurdukları koşu bandlarıyla spor yapma furyasına kapıldı.
İşte günümüzde spor salonlarının vazgeçilmezi olan bu cihaz, böylesine karanlık bir geçmişe sahipti…
