Ancak böyle yapılmıyor. Vadesini dolduran pek çok gemi, belirli yerlerde terk ediliyor ve bunun altında yatan farklı sebepler bulunuyor.
Eski gemiler, hurda olarak satılmak ya da geri dönüştürülmektense bir çöp gibi atılıyor. Peki neden verimli kullanmak yerine bu yapılıyor?
Gemilerin ömrü ortalama 20 ila 30 yıl arasında değişiyor. Ömrünü tamamladığında ise geri dönüştürmek mantıklı bir yol gibi gelebilir. Ne de olsa gövdesinde değerli metaller var.
Sebeplerden ilki, maliyet.
Bir gemiyi söküm için uygun bir limana götürmenin azımsanamayacak maliyetleri var. Sonuçta gemi çalışamaz durumdaysa çekilmesi gerekir ve bu da ciddi lojistik giderler anlamına gelir.
Söküm tesisleri genellikle Hindistan, Bangladeş veya Pakistan gibi Güney Asya ülkelerinde bulunduğundan uzak mesafelerden bu ülkelere ulaşmak ekonomik açıdan pek makul değil.
Çevreye zararı var.
Eski gemilerde genellikle asbest, kurşun, yağ kalıntıları ve diğer zararlı kimyasallar bulunuyor. Bu maddelerin sökülmesi ve çevreye zarar vermeden bertaraf edilmesi yasal zorunluluk ancak bu süreç hem karmaşık hem de çok pahalı.
Hâl böyle olunca birçok gemi sahibi, yasal yaptırımlardan kaçmak için gemiyi kaderine bırakıyor ancak daha büyük çevresel zararların önünü açıyorlar. Bundan az sonra bahsedeceğiz.
Ayrıca gemilerin gerçek sahipleri çoğu zaman kolayca tespit edilemiyor çünkü genellikle “kolay bayrak” adı verilen, yasal yükümlülükleri az olan ülkeler üzerinden kayıt altına alınıyorlar. Bu da sorumluluğu üzerine alacak birini bulmayı zorlaştırıyor.
Fiziksel açıdan zorlu ve tehlikeli.
Eski gemilerde özellikle asbest gibi kanserojen maddelere maruz kalma riski fazla. Bu yüzden çoğu ülke, bu işlemler için sıkı iş sağlığı ve güvenliği kurallarına sahip. Söz konusu kuralların uygulanması yüksek iş gücü maliyetlerini beraberinde getiriyor.
Daha düşük iş gücü maliyeti olan ülkelerde bu işlemler daha ucuza yapılsa da insan sağlığı göz ardı ediliyor ve işçiler çoğu zaman koruyucu ekipman olmadan çalışıyor ne yazık ki. Gemi sahipleri bu risk ve maliyetlerle uğraşmamak adına gemilerini kaderine bırakıyor.
Kısacası gemilerin geri dönüştürülmesi kulağa mantıklı gelse de işin içinde maliyet, yasal zorluklar ve işçi sağlığı riskleri olduğundan kolaya kaçılıyor. Bu yüzden ünyada birçok liman ve kıyı bölgesi, paslanmış ve terk edilmiş gemi iskeletleriyle dolu.
Terk edilen gemiler, doğal hayata büyük zararlar veriyor.
Eskiyen ve bir köşeye atılan gemiler, yalnızca görüntü kirliliği yaratmakla kalmıyor; aynı zamanda bulundukları sularda ciddi çevresel tehdit oluşturuyor.
Paslanan gövdelerden sızan yağlar ve toksik kimyasallar deniz canlıları için tehdit oluşturuyor. Mercan resifleri gibi hassas ekosistemler, bu kirlenmeden ciddi şekilde etkilenebiliyor.
Kaynaklar: Timeless Myths, Inspenet
