Kış geldi mi sürücüler için bazı zorluklar da beraberinde geliyor. Özellikle dizel motorlu aracı olanlar, benzinli aracı olanlara göre daha fazla sorun yaşayabilir. Bu farkın nedenleri arasında ise pek çok başlık var. Peki, dizel motoru aracı olanlar kışın neler yapmalı?
Dizel yakıtın özellikleri, motorun çalışma prensipleri ve soğuk havanın motor üzerindeki etkilerinden kaynaklı ortaya çıkan sorunlarla başa çıkmanın farklı yöntemleri var.
Eğer siz de araç satın alırken dizel arabayı tercih ettiyseniz ancak arabanıza da yaz kış iyi bakmak istiyorsanız yer vereceğimiz bazı noktaları aklınızın bir köşesinde bulundurabilirsiniz. O zaman önce dizel yakıtın neden benzinliden ayrıştığına bakıp daha sonra kullanım önerilerine geçelim.
Dizel ve benzinli motorların arasındaki fark nedir?
Araçların kalbi motorlar, dizel ve benzinli arabalarda farklı şekilde çalışır. İkisinin arasındaki temel fark ise yakıtların nasıl ateşlendiğidir. Benzinli motorlar, hava ile karıştırılan yakıtın buji ile ateşlenmesi sonucu çalışır ve görece düşük bir sıkıştırma oranında gerçekleşir.
Dizel motorlar ise yakıtı doğrudan yanma odasına enjekte eder ve yüksek sıkıştırma oranı sayesinde hava kendiliğinden ısınır ve yakıtı ateşler. Bu fark, soğuk hava koşullarında dizel motorların performansını benzinli motorlara göre daha fazla etkileyen temel sebeplerden biri olur.
Soğuk havalar dizel motorları nasıl etkiler?
- Yakıtın viskozitesi
- Hava sıkıştırması
- Akü performansı
- Parafin kristalleşmesi
- Kızdırma bujisi
Yakıtın viskozitesi
Dizel yakıt, soğuk hava koşullarında viskozitesi (akışkanlığa karşı direnç) artan bir yapıya sahip. Bu durum, yakıtın akışkanlığını azaltıyor ve motorun yakıt sistemine zarar verebilir. Özellikle, yakıt pompaları ve enjektörler üzerinde olumsuz etkiler yaratarak, motorun düzgün çalışmasını engelleyebilir.
Hava sıkıştırması
Dizel motorların ateşleme süreci, sıkıştırılmış havanın ısısına bağlı. Benzinlide olduğu gibi ateşlemekte kıvılcım değil sıcak hava kullanılır. Hava sıkıştırıldıkça da ısınır ve ateşlemek için sıcak hâle gelmesi noktasında çok daha yüksek bir sıkıştırma oranı ortaya çıkar. Bu da marş motorunun çalışmasını zorlaştırır ve elektrik enerjisi artar.
Akü performansı
Soğuk hava ayrıca akünün depoladığı enerji miktarını azaltır. Dizel motorlar, benzinli motorlara göre daha yüksek sıkıştırma oranlarına sahip olduğundan, başlangıç için daha fazla güce ihtiyaç duyarlar. Bu da soğuk havalarda dizel araçların çalıştırılmasını zorlaştırabilir. Çünkü aküye daha fazla yük biner.
Parafin kristalleşmesi
Dizel yakıtı, soğuk hava koşullarında kristalleşmeye meyilli parafin içerir. Bu kristaller, yakıt filtresini tıkayabilir ve yakıt akışını engelleyerek motorun çalışmasını durdurabilir.
Kızdırma bujisi
Birçok dizel motor, çalıştırmaya yardımcı olması için önceden ısıtılan kızdırma bujileri kullanır. Bujilerin ısınması için de uygun süre verilmeden, motorun soğuk şekilde çalıştırılması bujilerin arızalanmasın neden olur.
Soğuk havalarda dizel motor kullanımı ipuçları
- Isıtıcılarınızı çalıştırın.
- Yakıtınızı iyileştirin ve fulleyin.
- İdeal motor yağı seçin.
- Akünüzü kontrol edin.
- Uygun lastik kullanın.
- Filtre ve antifiriz değiştirin.
- Aracınızı korunaklı bir yere bırakın.
Isıtıcılarınızı çalıştırın.
Motor ısıtıcıları, motorun ve motor yağının ön ısınmasını sağlayarak daha kolay çalışmasını ve aşınma riskinin azaltılmasını sağlar. Bu yüzden de aracı kullanmadan önce belirli bir süre aktif edilmelidir.
Araç içi konfor için kabin ısıtıcılarının da ön ısıtma yapılması sürücü ve yolcuların konforu için önemliyken iç camların buğulanmasını da önler.
Yakıtınızı iyileştirin ve fulleyin. (Bu devirde ne kadar mümkünse.)
Kış mevsiminde, özellikle soğuk bölgelerde kullanılmak üzere tasarlanmış kışlık dizel yakıt kullanılmalıdır. Bu yakıtlar, düşük sıcaklıklarda daha iyi performans gösterir ve donma riskini azaltır.
Dizel yakıtın donma noktasını düşüren ve yakıt sistemindeki parafin kristalleşmesini önleyen katkı maddelerini kullanmak da alınacak önlemlerden biri. Bunları kullanarak yakıt filtresinin tıkanmasını önleyerek yakıt akışını iyileştirebilirsiniz.
Son olarak soğuk havalarda jelleşmiş yakıtın soruna neden olmaması için yakıt deponuzu dolu tutmaya özen gösterin. Özellikle kullanacağınız kışlık dizel yakıt, donma riskini de azaltacaktır.
İdeal motor yağı seçin.
Özellikle soğuk havalar için hafif bir motor yağına geçebilirsiniz. Motorunuzun çalıştığı zaman yeterli yağlamaya ihtiyaç duyacağından bu aşamada ona iyi bakmanız demek. Motor üreticisinin tavsiye ettiği hafif motor yağlarını seçebilirsiniz.
Akünüzü kontrol edin.
Soğuk hava, akü performansını önemli ölçüde düşürebilir. Kış mevsimi başlamadan önce akünün durumunu kontrol ettirin ve gerekirse yenisini takın. Ayrıca akünün kutup başlarının temiz ve sıkı olduğundan emin olun.
Filtre ve antifiriz değiştirin.
Yakıt ve hava filtrelerinin temiz ve işlevsel olması, motorun verimli çalışması için kritik önem taşır. Kış mevsimi öncesinde bu filtrelerin kontrol edilmesi ve gerekirse değiştirilmesi gerekebilir.
Soğutma sisteminin donma riskini azaltmak için ise antifriz seviyesi ve kalitesi kontrol edilmelidir. Gerekirse, antifriz eklenmeli veya değiştirilmelidir.
Uygun lastik kullanın.
Kışın, kar ve buzlu yollarda daha iyi tutunma sağlayan kış lastiklerine geçiş yapılmalıdır. Kış lastiklerinin, soğuk hava koşullarında daha iyi performans gösteren bir bileşime sahip olduğunu unutmamalısınız.
Ayrıca soğuk hava, lastiklerin basıncını düşürebilir. Düzenli olarak lastik basınçlarını kontrol edin ve üreticinin önerdiği seviyelere ayarlayın.
Aracınızı korunaklı bir yere bırakın.
Korunaklı bir yer aracınız için her anlamda daha iyi olabilir. Rüzgârın motora, kar ve buz üflemeyeceği bir yere park etmeniz, aracınızı çalıştırma aşamasında fark yaratacaktır.
Kışın dizel motor nasıl çalıştırılır?
Önlemlerinizi ne kadar alsanız da aracınızı çalıştırmandan önce de bazı adımları uygulamanızda fayda var. Aracınız otomatikse “park” modunda, manuel ise “boşta” olduğundan emin olun ve gaz pedalına hafifçe basarken kontağı çevirin veya başlat düğmesine basın. Motoru su basmaması için ise gaz pedalını çok fazla pompalamayın.
Eğer sizin de dizel motorlu bir aracınız varsa bu önlemleri alarak daha güvenli ve konforlu bir sürüş deneyimi sağlayabilirsiniz. Motor ve yakıt sistemi üzerinde soğuk havanın olası etkilerini en aza indirmekle aracınızı kış koşullarına hazırlayabilirsiniz.
Kaynaklar: Cars, Perkins, Fleet Maintenance, Automotive Training Centres
