Otomobil şirketleri zaman zaman çeşitli skandallarla gündeme gelebiliyor ve bu skandalların ciddi yaptırımları oluyor. Fiat Chrysler’ın emisyon skandalı da bunlardan biri.
Fiat Chrysler, 2014 yılında İtalyan Fiat ile Amerikan Chrysler’in birleşmesi sonucunda kurulmuş olup dünyanın yedinci büyük otomobil üreticisi. 2017 yılında yaşanan skandalda bu dev şirket, 800 milyon dolar cezayla karşı karşıya kaldı. Hem büyük mali kayıplar hem de itibar zedelenmesi yaşadı.
İddialara göre Fiat Chrysler Automobiles, şirketin dizel araçlarında emisyon testlerini manipüle etmek için yazılım kullanmıştı. Bu da ciddi bir çevresel ve yasal bir sorundu…
Her şey EPA’nın iddiasıyla başladı.
Ocak 2017’de, Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı (EPA) ve Kaliforniya Hava Kaynakları Kurulu (CARB); Fiat Chrysler’ın ABD’de satılan yaklaşık 104.000 dizel araçta (özellikle Jeep Grand Cherokee ve Ram 1500 pikap modellerinde) emisyon testlerini manipüle eden yazılımlar kullandığını iddia etti.
Bu yazılımlar, araçların test sırasında emisyon kontrollerini tam kapasiteyle çalıştırmasını sağlıyordu fakat gerçek sürüş koşullarında bu kontrolleri devre dışı bırakarak daha yüksek seviyede azot oksit (NOx) salınımına neden oluyordu.
Bilmeyenler için söyleyelim; bu NOx, solunum problemleri ve çevre kirliliğiyle bağlantılı zararlı bir kirletici.
FCA, iddiaları reddetti.
EPA, FCA’nın araçlarda “defeat device” (yenilgi cihazı) olarak adlandırılan yazılımlar kullandığını öne sürdü. Bu yazılımlar, araçların emisyon testi sırasında olduğunu tespit ediyor ve test koşullarında tam emisyon kontrolü sağlıyordu.
Fakat normal sürüş sırasında bu kontroller devre dışı kalıyor ve araçlar yasal sınırların üzerinde kirletici madde salıyordu. FCA, bu yazılımları yetkililere açıklamadığı için ABD Temiz Hava Yasası’nı ihlal etmekle suçlandı.
Ancak FCA, herhangi bir manipülasyon yapmadığını ve yazılımın emisyon testlerini kötüye kullanmak etmek için değil, aracın performansını ve dayanıklılığını artırmak için tasarlandığını iddia etti.
Bu durumdan etkilendiği tahmin edilen toplam araç sayısı şu şekildeydi:
- Dodge Ram 1500 – 14.083 adet
- Jeep Grand Cherokee – 14.652
- Dodge Ram 1500 – 31.948
- Jeep Grand Cherokee – 8.421
- Dodge Ram 1500 – 32.219
- Jeep Grand Cherokee – 2.469
2019 senesinde bir anlaşmaya varıldı.
2019 yılının Ocak ayında FCA, ABD yetkilileriyle bir anlaşmaya vararak davayı çözdü. Anlaşmada şunlar yer alıyordu:
FCA, toplamda yaklaşık 800 milyon dolar ödeyecek. (Bu tutar, EPA ve CARB’ye ödenen 305 milyon dolar ceza, etkilenen araç sahiplerine tazminat olarak ödenen 280 milyon dolar ve çevresel iyileştirme çalışmaları ile geri çağrımlar için ayrılan fonları içeriyor.)
FCA, etkilenen araçları geri çağırarak emisyon standartlarına uygun hâle getirmek ve onarılan araçlar için uzatılmış garanti sunmak zorunda.
FCA, gelecekte emisyon düzenlemeleri için bağımsız bir denetim programı kullanacak.
Doğal olarak, FCA’nın itibarı zedelendi.
FCA’nın gündeme geldiği bu konu, tüketici ve yatırımcıların şirkete olan güvenini kırdı. Üstelik 800 milyon dolarlık ceza ve tazminatlar şirket için önemli bir mali yük oluşturdu.
Skandal, dizel araçların popülaritesinin ABD’de düşmesine de sebep oldu.
Diğer bir taraftan; otomotiv endüstrisinde emisyon testleri tekrar gündeme geldi ve bu gibi ihlallerin önüne geçmek için uygulanabilecek olan denetimler kuvvetlendirildi.
