Bilim insanları sivrisinekleri aşı dağıtım aracı olarak kullanmayı başardı. Genetiği değiştirilmiş parazitlerle yapılan çalışmada %90’a varan başarı elde edildi.
Londra Hijyen ve Tropikal Tıp Okulu araştırmacıları, sivrisinekleri kullanarak aşı dağıtımında çığır açan bir başarıya imza attı. Geleneksel yöntemlerin aksine, sivrisinek ısırığı yoluyla uygulanan bu yenilikçi aşılama tekniği, klinik denemelerde %90’a varan etkinlik gösterdi. Bu gelişme, özellikle sıtma gibi tropical hastalıklarla mücadelede yeni bir dönemin kapılarını aralıyor.
Sıtma parazitinin genetik modifikasyonu ile yeni bir dönem başlayabilir
Araştırma ekibi, genellikle hastalık taşıyıcısı olarak bilinen sivrisinekleri yararlı bir amaç için kullanmaya odaklandı. Çalışmanın merkezinde, sıtmanın ana nedeni olan Plasmodium falciparum parazitinin genetik olarak modifiye edilmiş versiyonu yer alıyor. GA2 adı verilen bu modifiye parazit, normal sıtma parazitinden farklı olarak hastalığa neden olmak yerine bağışıklık sistemini güçlendiriyor.
Bilim insanları, 43 gönüllü üzerinde gerçekleştirdilen klinik denemelerde iki aşamalı bir test protokolü uyguladı. İlk aşamada, 20 katılımcı modifiye parazit taşıyan sivrisineklerin ısırıklarına maruz bırakıldı ve hiçbir katılımcıda kan enfeksiyonu görülmedi. İkinci aşamada ise 23 gönüllü, 28 gün arayla üç kez sivrisinek ısırığı aldı. Bu gruptan GA2 paraziti ile aşılananların %89’u, daha sonraki sıtma maruziyetine karşı başarıyla korundu.
Ancak bu yenilikçi yaklaşımın yaygın kullanıma geçmeden önce aşması gereken bazı zorluklar bulunuyor. Laboratuvar ortamında insan kan hücreleri üzerinde kültürlenen parazitlerin sivrisineklere aktarılması ve bu sivrisineklerin aşı taşıyıcısı olarak hazır hale gelmesi yaklaşık iki hafta sürüyor. Bu durum, büyük ölçekli uygulamaları zorlaştırıyor.
Kaynak: https://www.nature.com/articles/d41586-024-03817-0
