Hepimiz
okul sıralarında hayatımız boyunca gerekli olacak bazı bilgiler öğrendik
ve belki de dünyayı anlama şeklimiz değişti. Peki, size
öğrendiklerimizden bazılarının tamamen ya da kısmen yanlış olduğunu
söylesek!
Çoğumuz bu bilgileri yanlış öğrendi ve yıllarca da o şekilde akıllarda kaldı. Bazı bilgileri ise bilim, zamanla çürüttü ama bizde eskileri kaldı.
Şimdi ezberleri bozma zamanı!
Beynimizin sadece %10’unu kullanıyoruz.
En popüler iddia ile başlayalım. O da tabii ki
beynimizle alakalı. Bu bilgi o kadar popüler oldu ki filmlerde ve
dizilerde bile denk gelebilirsiniz. Ancak işin aslı öyle değil.
Nörologlar, beyindeki neredeyse her bölgenin bir işlevi olduğunu ve beynimizin büyük bir kısmının sürekli aktif olduğunu kanıtladılar.
Beyin gücümüzü tamamıyla kullanmadığımız gibi bir algı olsa da gerçek şu ki beynimizin her kısmı belirli zamanlarda farklı fonksiyonlar için aktif.
Yani beynimizi sandığımızdan çok daha fazla kullanıyoruz!
Uzayda “sıfır yer çekimi” vardır.
Astronotların uzayda süzülüyor olmasından belki de bu algı güçlenmiş olabilir. Gerçek şu ki uzayda da yer çekimi var, sadece biraz daha zayıf.
Süzülen astronotlar aslında yer çekimsiz ortamda değil, mikro-yer çekimi
altında hareket ediyorlar. Dünya’nın yer çekimi kuvvetinin çok
zayıfladığı anlamına gelmekle beraber tamamen yok olması demek değil.
Astronotlar da bu yüzden Dünya etrafında yörüngede dönerken süzülüyormuş gibi görünürler. Bu yüzden de “Uzayda yer çekimi yok.” demek doğru bir ifade değil.
Maddenin üç hâli: katı, sıvı, gaz (Ama daha fazlası var!)
Okulda öğrendiğimiz bir diğer temel bilgi de maddenin üç farklı hâli olduğuydu: katı, sıvı ve gaz.
Bu hâliyle doğru olsa da bu bilgi oldukça eksik. Bilim insanları,
maddenin sadece bu üç hâlini değil, çok daha fazlasını keşfettiler.
“Plazma” hâli de maddenin dördüncü hâli olarak kabul
ediliyor. Gaz hâlindeki maddelere yüksek enerji verildiğinde ortaya
çıkıyor ve iyonize olmuş atomlardan oluşuyor.
Bose-Einstein yoğunlaşması ise maddeyi neredeyse
mutlak sıfır sıcaklığına kadar soğuttuğumuzda ortaya çıkıyor ve atomlar
neredeyse tamamen hareketsiz hâle gelerek tuhaf kuantum özellikler
gösteriyorlar.
İnsanların farklı dillerde farklı tat tomurcukları vardır.
Dil deyince aklınıza hemen bir görsel geliyor değil mi, tat
tomurcuklarının konumlandırıldığı hani o dilin bölgeleri? Buna göre de dilimizin belirli kısımlarının sadece tatlı veya ekşi gibi farklı tatları algıladığına inandık.
Gerçek şu ki tat tomurcukları dilin her bölgesinde bulunuyor ve bu tomurcuklar, tatlıdan tuzluya kadar tüm tatları algılayabiliyor.
Yarasalar kördür.
Karanlıkta uçmaları belki de bu yanılgıya yol açtı ancak bir diğer gerçek de yarasaların kör değil, hatta birçok türü oldukça iyi görebiliyor.
Yarasaların görme yeteneği yanında çok gelişmiş bir diğer özellikleri de ekolokasyon kullanmaları. Yarasalar, çıkardıkları seslerin yankılarını dinleyerek yönlerini buluyor ve avlarını tespit ediyor.
Aslında yarasalar bırakın kör olmayı bunun da ötesinde inanılmaz bir radar yeteneğine sahip.
Ses uzayda yayılmaz.
Sesin yayılması için ne öğrendik? Ses bir dalgadır ve yayılmak için
hava, su gibi ortam gerekiyor. Bu nedenle de “Uzayda ses yayılmaz.”
bilgisi doğru kabul edildi. Ancak bu bilgi, tam anlamıyla doğru değil
çünkü ses uzayda tamamen yok olmuyor.
Uzayda çok düşük yoğunluklu da olsa bazı gaz molekülleri ve plazma parçacıkları bulunuyor. Bu ortam da aslında ses dalgalarının çok düşük frekanslarda ve uzun mesafelerde yayılmasını mümkün kılıyor.
Ses uzayda yayılabilir fakat Dünya’daki gibi duyulabilecek yoğunlukta değil ve özel koşullarda mümkün oluyor.
Balıkların hafızası sadece 3 saniyedir.
“Bu da mı yanlış?” Üzgünüz ama bu da yanlış. Hep özellikle akvaryum
balıklarının hafızasının 3 saniye olduğunu düşündük. Ancak bilimsel
araştırmalar, balıkların aslında oldukça iyi bir hafızaya sahip olduğunu gösteriyor.
Balıklar, yiyecek kaynaklarını haftalarca belki aylarca hatırlayabiliyor ve belli bir süre boyunca görevleri öğrenebiliyor.
Bu da balıkların hafızalarının birkaç saniye ile sınırlı olmadığını,
aslında gelişmiş bir öğrenme ve hatırlama kapasitesine sahip olduklarını
gösteriyor.
Detaylı bilgi için bu içeriğimizi de inceleyebilirsiniz.
Piramitleri köleler inşa etti.
Bir de tarihten bir bilgi verelim. Mısır piramitlerinin köleler tarafından yapıldığı öğretilse de arkeolojik bulgular, bu iddianın doğru olmadığını gösteriyor.
1990’larda yapılan kazılarda, piramitlerin inşasında çalışan işçilerin mezarları keşfedildi ve bu işçilerin iyi beslendiği, hatta tıpkı günümüzdeki gibi maaş aldıkları ortaya çıktı.
Ayrıca bu işçiler büyük bir onurla çalışıyorlardı ve yaptıkları işten
gurur duyuyorlardı. Yani piramitler köleler tarafından değil, yetenekli
ve saygın işçiler tarafından inşa edildi.
Bilim gelişiyor, biz de öyle!
Bilimsel bilgilerin zamanla gelişeceğini ve yeni
buluşların eski doğruları çürütebileceğini unutmayalım. Bu yüzden de her
zaman öğrendiklerimizi sorgulamak ve yeni bilgileri takip etmek
gerekiyor.
