Dünyanın
farklı köşelerinde, sıradan taşların birdenbire canlanıp büyüdüğünü,
hatta hareket ettiğini düşündüğünüzde, bu bir masal ya da bilim kurgu
hikâyesi gibi gelebilir. Ancak Romanya’nın küçük bir köyü olan
Costesti’de bulunan “trovan” taşları tam da buna örnek verilecek bir
doğa harikası kıvamında.
Bu taşlar, yüzyıllardır bilim insanlarının ve meraklı gezginlerin
ilgisini çeken, âdeta yaşayan taşlar olarak biliniyor. Hatta bazıları bu
taşların dinozor yumurtası, uzay kabukları veya bitki fosilleri olduğunu bile düşünüyor.
Yaşlarının 6 milyon kadar olduğu düşünülen bu taşlar gerçekten büyüyüp hareket mi ediyor ve hatta çoğalıyor mu?
Trovan taşlarının gizemi ne?
Trovan taşları, yüzeysel olarak bakıldığında sıradan kayalar gibi görünebiliyor ancak bu taşların benzersiz bir özelliği var: zamanla büyüyebilmeleri.
Taşların büyümesi, aslında jeolojik süreçlerin bir sonucu olarak karşımıza çıkıyor. Trovan taşları, suyun ve mineral tortularının birleşimiyle oluşuyor.
Yağmur yağdığında su, bu taşların içindeki kalsiyum karbonat gibi minerallerle
etkileşime giriyor ve taşın yüzeyine doğru baskı yapıyor. Bu süreç,
taşların büyümesine neden olan bir tür kristalleşme olarak
tanımlanabiliyor.
Trovan taşlarının büyüme süreci oldukça yavaş gerçekleşiyor.
Yüzeydeki mineral tabakaları birikmeye devam ettikçe, taşlar zamanla daha büyük hâle geliyor ve bazı Trovan taşları, zamanla 5 metre yüksekliğe ulaşabiliyor.
Bir zamanlar küçük bir çakıl taşı gibi görünürken yüzyıllar boyunca
devasa kayalara dönüşebiliyorlar. Araştırmacılar, birikme oranlarının her 1.000 yılda, 4-5 cm civarında olduğunu belirtiyor.
Bir başka araştırmacı ise iki hafta boyunca taşları filme alıyor ve bir tanesinin yaklaşık 2,5 mm hareket ettiğini iddia
ediyor. Bazı araştırmacılar bu harekete karşı çıksa da bazıları
toprağın ısınmasının ve soğumasının taşların hareket etmesini mümkün
kılacağını söylüyor.
Çoğalması konusunda ise açıklamalarda karşımıza suyun, kayanın sadece bir tarafını etkilemesi ve yeterince büyüdüğünde ana kayadan koparak bebek kaya hâle gelmesi çıkıyor.
UNESCO tarafından korunuyor.
Romanya’ya yolunuz düşerse bu turistik cazibe merkezi hâline gelen
taşları yakından da görebilirsiniz. Jeolojik oluşumlarının korunması
için ayrıca Trovants Müzesi Doğal Rezervi geliştirildi.
