Kuzey Kutbu’nun o sonsuz beyazlığı, çok ileriye gitmeden, yakın zamanda yani 2027 yazında tamamen kaybolabilir. Bundan 2 sene sonra Arktik Okyanusu ilk kez buzsuz bir gün yaşayabilir.
Peki bu dramatik değişim, hava durumundan sevimli kutup ayılarına kadar pek çok alanda ne anlama geliyor?
Deniz taşımacılığı bu süreçten nasıl etkilenecek?
Arktik’te buzsuz bir yaz gerçekten mümkün mü?
İsveç’teki Göteborg Üniversitesinden İklim Bilimci Céline Heuzé ve ABD’nin Colorado Boulder Üniversitesinden Alexandra Jahn liderliğindeki bir araştırma ekibi, sera gazlarının Kuzey Kutbu üzerindeki etkilerini inceledi.
11 iklim modeli ve 366 simülasyon kullanarak yapılan çalışma, en iyimser senaryolarda bile Arktik Okyanusu’nun 2027’de ilk “buzsuz” gününü yaşayabileceğini gösteriyor.
Bu, deniz buzu alanının kısa bir süre için bir milyon kilometrekarenin altına düşmesi anlamına geliyor.
Hava durumu üzerindeki etkileri neler olacak?
Kuzey Kutbu’nun buzları aslında gezegenimizin termostatı gibi. Buzlar eridikçe, okyanus suları daha fazla güneş ışığını emiyor ve bu da ısınmayı hızlandırarak küresel hava durumunu etkiliyor.
“Albedo etkisi” olarak bilinen süreç de Arktik’in küresel ortalamadan dört kat daha hızlı ısınmasına neden oluyor.
Buzsuz bir Arktik ise hava sistemlerinde büyük değişikliklere yol açabilir. Jet akımları değişebileceği gibi orta enlemlerde daha sık ve şiddetli hava olayları yaşanabilir.
Deniz taşımacılığına artıları ve eksileri
Arktik buzlarının erimesi, deniz taşımacılığı için yeni rotaların açılmasına olanak tanıyabilir. Özellikle Kuzey Denizi Rotası, Asya ve Avrupa arasındaki mesafeyi önemli ölçüde kısaltabileceği gibi bu, yakıt tasarrufu ve zaman kazancı da sağlayabilir.
Ama beraberinde gelecek çevresel riskleri de göz ardı etmemek lazım. Artan gemi trafiği, ekosistemler üzerinde baskı oluşturabilir ve olası petrol sızıntıları gibi felaketlere zemin hazırlayabilir.
Kutup ayıları için hayatta kalma mücadelesi
Bu durumdan tabii ki avlanmak ve üremek için deniz buzuna bağımlı kutup ayıları da etkilenecek. Buzların erimesiyle avlanma alanları daralacak ve yiyecek bulmaları zorlaşacak.
Bir yandan neslinin tükenmeye yakın olması demekken bir yandan da kutup ayılarının karada daha fazla zaman geçirmesi ve insan yerleşimlerine yaklaşması da demek. Her iki taraf için de tehlike!
Ayrıca deniz buzunun azalması, kutup ayılarının ana avı olan fokların da sayısını etkileyecek. Foklar olmadan, kutup ayıları yeterli besini bulamayacak ve popülasyonları hızla azalacak. Uzmanlar, mevcut eğilimlerin devam etmesi hâlinde, 2100’e kadar kutup ayılarının neslinin tükenebileceği konusunda uyarıyor.
Acil eylem gerekiyor.
Arktik’in hızla değişen bu dinamikleri, küresel ekosistem ve insanlık için ciddi uyarılar içeriyor. Sera gazı emisyonlarının acilen azaltılması, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelinmesi ve çevresel farkındalığın artırılması, bu süreci yavaşlatmak için atılabilecek önemli adımlar arasında.
Ve son olarak bilmeliyiz ki Kuzey Kutbu’ndaki değişimler, sadece orada yaşayan canlıları değil, tüm gezegenimizi etkiliyor.
